درختکاری ؛ مرهمی بر زوال بلوط

بابک الوندیان – روزنامه همشهری

امروزه جنگل های کشور  به میدان تاخت و تاز سود جویان و ثروت اندوزان تبدیل شده و قطع درختان به شدت در حال افزایش است . 

بر اساس آمار و اطلاعات بدست آمده روند تصاعدی تخریب  جنگل ها به گونه ای است که از هم اکنون زنگ خطر را به صدا در آورده و بیم آن میرود که  در سالیان آینده دیگر اثری از پوشش گیاهی در کشور وجود نداشته باشد و سرزمین چهار فصل ایران به بیابانی لم یزرع مبدل شود.

به منظور مشارکت فراگیر دولت ها و مردم  در امر حفاظت  ، احیاء و توسعه منابع طبیعی  در سال 1331 سازمان  خوار و بار جهانی روز درختکاری  را به عنوان  سمبل  همکاری های بین المللی  در کشور ها  انتخاب و پیشنهاد نمود.

 کشور ایران در سال  1337 روز  اول  آذر  هر سال را به عنوان روز درختکاری اعلام کرد و مراسم جشن درختکاری تا سال 1342 در اول آذرماه هر سال برگزار می گردید. 

از سال 1342 تا سال 1356 مراسم جشن درختکاری با توجه به شرایط اقلیمی  وزمان کاشت نهال به پانزدهم اسفند ماه تغییر یافت و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی توجه به موضوع منابع طبیعی و نقش گسترده آن در ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و  زیست محیطی همچون گذشته در دستور کار متولیان امر قرار گرفت و به همین دلیل  از 15 تا 21 اسفند ماه به عنوان هفته منابع طبیعی نامگذاری گردید.

همه ساله طی این ایام مراسم گسترده ای با حضور مسئولین مملکت وبا مشارکت اقشار مختلف مردم در سراسر کشور اجرا می شود .

مردم استان لرستان و به خصوص خانواده های طبیعت دوست شهر خرم آباد با شور و اشتیاق وصف ناپذیری از روزهای قبل از فرارسیدن هفته منابع طبیعی به استقبال روز درختکاری میروند و با کاشت نهال های گوناگون در داخل و حاشیه شهر این سنت حسنه را گرامی میدارند.

امسال در حالی مراسم هفته منابع طبیعی برگزار میشود که جنگل های استان بر  اثر عوامل مختلف در حال نابود شدن است.

تخریب های گسترده ای که به دلیل اجرای بسیاری از پروژه های استانی و ملی در نقاط مختلف صورت گرفته ، در کنار عوامل تأثیر گزار دیگر همچنان محیط زیست ومنابع طبیعی لرستان را مورد تهدید قرار می دهد. .

 زادآوری طبیعی درختان بومی استان در عرصه های جنگلی به یک درصد هم نمی رسد و عملا رویش آنها در بسیاری از نقاط غیر ممکن شده است .  

عواملی چون خشکسالی های پی در پی و ریزگرد ها  موجب تغییرات اقلیمی درسطح استان شده وتبعات مخرب زیست محیطی را بوجود آورده است.

در سال 1375 گزارشاتی مبنی بر خشک شدن درختان بنه در بعضی از نقاط استان ارائه شد و پس از آن در فاصله بین سالهای 1380 تا 1385 نیز بسیاری از درختان بید در حاشیه آبراهه ها خشک شدند .

سپس درختان بلوط  قسمتی  از مناطق غربی استان مثل منطقه سرنورا (شرشره) واقع در شهرستان کوهدشت و منطقه کرکی شهرستان پلدختر در جنوب لرستان به مدت 3 سال دچار زوال یا خشکیدگی بلوط شدند.

این عامل ثانویه به قارچ زغالی درخت بلوط معروف است و در شرایطی که درخت در اثر عوامل مختلف ضعیف می گردد در زیر پوست درختان فعالیت کرده و موجب خشکیدگی درخت بلوط می شود.

هم اکنون دامنه فعالیت عامل زوال بلوط به 250 هزار هکتار از جنگل های استان سرایت کرده و بقاء جنگل های بلوط لرستان را با چالشی جدی مواجه کرده است .

این مشکل مختص جنگل های لرستان نیست . بسیاری از مناطق جنگلی زاگرس تحت تأثیر عامل خشکیدگی بلوط قرار گرفته اند . به دلیل نبود اعتبارات پژوهشی لازم در حوزه مرکز تحقیقات منابع طبیعی استان ، تاکنون اقدامی جامع در خصوص مطالعه و بررسی عوامل زوال بلوط صورت نگرفته و علت اصلی این مشکل همچنان برای کارشناسان نامشخص است . امید است با حمایت های همه جانبه دولت و تخصیص اعتبارات لازم ، راهکارهایی عملی برای این پدیده اندیشیده و یافته شود. 

اما تا آن زمان ، درختکاری و استقبال مردم از این سنت زیبا مرهمی موقت خواهد بود بر زخم های پیکر جنگل های استان .