بابک الوندیان – روزنامه همشهری

در استان لرستان تنوع شرایط آب و  هوایی باعث ایجاد تنوع پوشش گیاهی گردیده است ، به طوری که در مناطق رویشی  این استان گونه های مختلف گیاهان در سطح مراتع و جنگل ها  یافت می شود.

برای حفظ پوشش گیاهی و ارتقاء کمی و کیفی آن  ، رعایت معیارها و ظوابط بهره برداری اصولی از مراتع  بسیار ضروری است .

از مهمترین اصول در این خصوص ، بهره برداری از مراتع ، متناسب با تولید و رعایت ظرفیت مرتع می باشد.

ظرفیت مرتع یا ظرفیت چرا  ،  عبارت است از تعداد دامی که در مرتع مشخص و در زمان معینی می تواند چرا کند ، بدون این که بر مقدار  و کیفیت پوشش گیاهی  وسایر موارد مربوط به آن از قبیل آب و خاک خسارتی وارد شود .

بایستی توجه نمود که ظرفیت مرتع  در اثر  بهره برداری  ونوسان های اقلیمی دستخوش تغییرات می گردد ، به طوری که در اثر بهره برداری بی رویه و بیش از اندازه وهمچنین در خشکسالی ها ، از تولید علوفه و ظرفیت  مرتع کاسته می شود.

عوامل مختلفی مثل : وضعیت و گرایش مرتع ، خصوصیات  وپایداری خاک ، شیب زمین ، آب ، هوا و اقلیم ، پوشش تاجی  و تولید علوفه ، میزان  برداشت مجاز گونه ها ، هضم پذیری و خوشخوراکی گونه ها در تعیین ظرفیت مرتع دخالت دارند که رعایت آنها در محاسبه علوفه قابل بهره برداری برای چرای دام در مناطق مختلف لازم و ضروری است.  

مراتع لرستان با مساحت 883 هزار و 504 هکتار ، در حدود 31 درصد از وسعت استان  را تشکیل می دهد که 146 هزار  و 857 هکتار دارای وضعیت خوب ، 672 هزار و 209 هکتار وضعیت متوسط  و 64 هزار و 437 هکتار ازا ین مراتع  ، کم تراکم یا فقیر می باشد.

بر اساس آمار ارائه شده از سوی مدیریت امور دام  سازمان جهاد کشاورزی لرستان ، تعداد یک میلیون و  954 هزار و 620 واحد دامی سنگین و چهار میلیون و 411 هزار و 835 واحد دامی سبک  ، در استان وجود دارد .

با توجه به ضرورت حفظ توان تولید مراتع و به منظور کاهش عوامل تخریب پوشش گیاهی ،  در سالیان گذشته طرحی با عنوان  تعادل دام  و مرتع درسطح استان های کشور اجرا گردید ولی به دلیل تخصیص نیافتن به موقع اعتبارات ملی ، همکنون این طرح در حوزه ادارات منابع طبیعی استانها بصورت مقطعی پیگیری می شود .

 با وجود تهیه طرح های مرتع داری و صدور  پروانه چرا  برا ی دامداران لرستان ، ولی به علت بهره برداری بی رویه  و نامتناسب بودن تعداد دام ها با ظرفیت مراتع و عدم وجود یک ساختار مناسب بهره برداری ، موجب شده تا روند  تخریب مراتع در استان افزایش یابد .  

با توجه به موارد گفته شده ، به دلیل تغییرات تولید  و ظرفیت مرتع در سال های مختلف بر اثر تغییرات آب و هوایی و مدیریتی ، لازم است هر ساله ظرفیت مراتع لرستان مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار گرفته  و بهره برداری و چرای دام بر اساس تولید و ظرفیت محاسبه شده انجام گیرد.